Biyolojik Etkenler

İnsan yaşamını sürdürebilmek için çalışmak ve üretmek zorundadır ve bu nedenle hayatımızın önemli bir bölümü iş ortamında geçmektedir. Çalıştığımız iş kollarına bağlı, çalışma ortamında, fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve, psikososyal gibi, çeşitli risk etmenleri ile karşılaşırız.

İş sağlının beş temel risk faktörlerinden biri olan biyolojik riskler etmenleri denince, ilk olarak aklımıza, bakteri, virüs, mantar, parazit, bitki, ot, kene ve sivrisinek gibi faktörler gelir. Bu faktörler, çalışanın sağlığını kaybetme riskini de beraberinde getirir ve çeşitli meslek hastalıkları oluşmasına neden olur.

Hayatımızın önemli bir kısmını geçirdiğimiz çalışma ortamında, fiziksel ve kimyasal riskler için, mesleki maruziyet limit değerler tanımlanmışken, biyolojik riskler için, limit değerlerden bahsetmek mümkün değildir. Biyolojik riskler, genel olarak insan vücuduna girdiğinde çoğalmaya devam etmesi, üretilmesi ve çoğaltılması için, genellikle besi yerlerine ihtiyaç duyar.

Biyolojik faktörlere maruz kalınan çalışma ortamında, çalışanın sağlığını ve güvenliğine zarar verecek riskleri değerlendirmek ve, çalışanın biyolojik faktör ile maruziyeti, düzeyi ve süresi tespit edilip alınması gereken önlemler belirlenmelidir. Daha fazla sayıda biyolojik faktörlere maruz kalınan işyerlerinde, zararlı biyolojik etkenlerin oluşturduğu tehlike, risk değerlendirmesi yapılarak tespit edilmelidir.

Biyolojik etkenlere maruziyet riskinin azaltılması için işverenler, çalışanların sağlık ve güvenliği için yapılan risk değerlendirmesi neticesinde, risk olduğu tespit edilirse, çalışanların, maruziyetini önler. Ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda yapılan risk değerlendirmesi dikkate alınarak, sağlık ve güvenlik konusunda yeteri düzeyde koruma sağlayacak şekilde, çalışanların biyolojik etkenlere maruziyet düzeylerinin en aza indirilmesi için, maruz kalan çalışan sayısı, mümkün olduğu kadar en az seviyede tutulur. Bunun yanı sıra, çalışma ortamındaki teknik kontrol önlemleri, biyolojik faktörlerin ortama yayılmasını önleyecek ya da ortamda en az seviyede bulunacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Genellikle toplu korumaya yönelik önlemler mutlaka alınmalıdır veya, maruziyetin başka şekilde önlenemediği durumlarda kişisel koruyucu yöntemler uygulanmalıdır. Biyolojik etkenlerle çalışılan ortamlarda en önemli faktörlerden biri, hijyen önlemleridir. Bu nedenle, çalışma alanlarında, biyolojik etkenin dışarıya taşınması veya sızmasının önlenmesi açısından önem arz etmektedir.